Stereotypes

De film 'Leap Year' heeft de Ieren ( of althans de Ierse filmcritici) tegen de borst gestoten.
In de film volgt een Amerikaanse vrouw haar vriend naar Ierland om hem daar op 29 februari een huwelijksvoorstel te doen. In Ierland is 29 Februari de enige dag dat een vrouw een man ten huwelijk mag vragen.
Ze komt ergens in een klein dorpje terecht, waar de bewoners al zingend en dansend Guiness zitten te drinken, en wordt er verliefd op een rasechte Ier.

De critici vonden het aanstotend dat de Ieren in de film afgeschilderd werden als Guiness drinkende, Riverdance dansende, simpele geesten. Er was nergens een computer of enige moderne architectuur te zien. Ierland was een oasis van groen, met blatende schapen en drinkende boeren.
Ikzelf heb de film niet gezien, ik las alleen maar de kritiek en het commentaar van de journalisten.
Een paar pagina's verder las ik in een artikel dat volgens Eamon Ryan, minister voor communicatie en energie, Ierland het Silicon Valley van Europa zou worden. Ik verstikte bijna.

Nu is Ierland inderdaad wel niet meer het land van de jaren tachtig. Cork heeft zijn eigen National Software Centre en Webworks, en in heel Ierland zijn er een pak innovatieve projecten aan de gang. Maar door het hier Silicon Valley te noemen maken ze dezelfde fout als tijdens de Keltische tijger: ze bouwen weer luchtkastelen.

De Ieren leiden blijkbaar aan een identiteits crisis. het beeld dat ze jarenlang van zichzelf hebben opgehangen klopt niet meer. De recessie en de schandalen hebben hen een opdoffer gegeven.
Maar wil de doorsnee Ier nu echt van dat imago af? De winkels liggen vol van Leprechaun hoeden, namaak Guiness pinten en shamrock voor St Patricks day. De Ierse droom trekt jaarlijks steeds weer een pak toeristen aan. De Amerikanen zijn in aantal gedaald, maar diegenen die nog naar hier komen doen dat omwille van de groene Ierse droom, niet omwille van innovatie.
Emma Kate, de sopraan die traditionele Ierse liederen zingt heeft veel succes in de USA.

Deze mijmeringen over nationale identiteit en sterotypes bracht me ook weer bij mijn blogpost van vorig jaar, waar ik het had over Vlaanderen 2020. Wat voor een beeld wilt Vlaanderen eigenlijk creeren van zichzelf. Heeft Vlaanderen een identiteit in het buitenland? Misschien wel onder de zakenlui, maar bij de doorsnee burger?

Ik heb daarom een kleine rondvraag gedaan bij mijn facebook vrienden. Aan alle Belgen vroeg ik naar de eerste drie woorden waar ze aan dachten als ze het woord 'Ierland' horen. Ik deed hetzelfde bij Ieren en andere niet-Belgen voor de woorden Belgie, Vlaanderen en Ierland.
Ik heb aan de Belgen niet gevraagd wat ze over Belgie of Vlaanderen denken, want dat zou net iets te politiek geladen zijn.

Voor het woord 'Ierland': dachten de niet-Ieren vooral aan 'groen', 'mooi landschap' en dan een gelijk aantal voor 'shamrock' ( de piepkleine klaver, symbool voor de Drievuldigheid) en 'Guiness'.

De niet-Ieren die in Ierland wonen denken er blijkbaar anders over, meestal komt dat, denk ik, omdat de Ierse droom maar een droom blijkt te zijn. Zij denken vooral:'Regen', 'alcohol' en in gelijke mate 'chaos','groen' en 'natuur'. Andere woorden waren o.a. oud, ontwikkelingsland ( door een teleurgestelde Amerikaan ) maar ook vriendelijk ,luchtkastelen.

De Ieren die over Ierland denken, waren een echte verrassing. Ze denken nog meer stereotypisch dan andere nationaliteiten. Hun woorden waren: Groen,St Patricks Day, Guiness, U2 en Leprechauns (dwergen).

Over Belgie dacht bijna iedereen dezelfde drie woorden: Chocolade, bier en diamanten. Niet 'pedofilie' dus, zoals in de film 'In Bruges' gesuggereerd werd.

En dan komt Vlaanderen. en het blijkt dat er nog heel wat werk aan de boeg is om Vlaanderen ook een identiteit te geven.
70% dacht aan de eerste wereldoorlog. Hun woorden varieerden van 'WWI', 'poppies' tot 'Fields'. Ze komen allemaal uit'In Flanders Fields' van John Mac Crae, het gedicht dat iedereen hier in het secundair onderwijs moet leren.
Op de tweede plaats, met 40% kwamen kunst en cultuur. Meestal werd Rubens als voorbeeld gegeven.
Evenveel mensen(ook 40%) kennen Vlaanderen echter niet of weten er niets over. Verder dacht men aan Vlaams, Walen, Brugge, en één Ier was heel fier toen ze 'Kuifje' zei.

De niet-Belgen waren vooral Ieren en Engelsen, maar ook één Amerikaan, een Libanees en een Filipijn. De laatste twee kenden Vlaanderen helemaal niet. De Ieren die Vlaanderen niet kenden waren een binnenhuis architect en een computer technicus. Eén Schotse vrouw, een ex-BBC medewerker, wist niets over Vlaanderen.

Ik weet wel dat het maar om een kleine groep mensen gaat. Maar toch denk ik dat we hier een klein lesje kunnen leren.
Wees voorzichtig met stereotypes, ze blijven je navolgen. En Vlaanderen, wat we ook mogen denken en dromen, we zijn slechts weinig of niet gekend en we hebben nog een pak werk om daar iets aan te veranderen.